Als je hieronder op een van de kleine foto's klikt, krijg je het grote exemplaar te zien.
(Met BACK/TERUG/VORIGE van je browser ga je vanaf die foto terug naar deze pagina) |
Dit is een googlemap van deze dagtrip.
Je kunt op deze googlemap inzoomen om zo meer in detail de trip te zien.
Vandaag gaan we ruines van de Moche en de Chimú bekijken.
|  |
We gaan om 09:30 vanaf ons hotel naar de Moche vallei. Deze vrouw loopt dan met haar handelswaar naar de markt.
|  |
De Moche bouwden grote piramides en tempels van adobe. (klei + cactussap + schelpen).
Deze piramide is de tempel van de zon of te wel Huaca del Sol.
De Huaca del Sol werd bijna geheel vernield door Spaanse schattenjagers. Ze kregen dit voor elkaar door een nabij gelegen
rivier om te leiden. Door de eroderende werking van het water hoopten ze toegang te krijgen tot het goud.
Meer dan de helft van de Huaca del Sol spoelde samen met de geschiedenis weg.
|  |
Dit is de Huaca del Cerro Blanco (witte berg tempel). Hoewel de berg achter de tempel niet echt wit is, moet hij in de tijd van de Moche wel
witter hebben afgestoken tegen het omringende landschap dan nu. In de tijd van de Moche was dit gebied dankzij weldoordachte irrigatietechnieken erg groen.
De Moche hadden tussen 100 v. Chr. en 800 na Chr. een bloeiende cultuur, enkele eeuwen voor het Inca-rijk op zijn hoogtepunt was.
|  |
We gaan de Huaca del Cerro Blanco van binnen bezoeken.
De Moche, vernoemd naar de vallei waarin de eerste archeologische vondsten werden gedaan, waren een landbouwvolk.
De tempel en de omringende stad lag strategisch zodanig dat de bewoners een maximaal groot gebied konden bewerken.
Ze verbouwden aardnoten, pompoenen, maïs en pepers.
Daarnaast hielden ze kuddes vee en met hun rieten boten gingen ze op zoek naar zeeleeuwen en vis.
Ze handelden in luxegoederen zoals turkoois en exotische schelpen
|  |
De witte berg werd door de Moche vereerd. In deze muur zijn skeletten gevonden van menselijke offers.
De Moche slaagden erin zich in grote gemeenschappen te organiseren, die zich vanaf de 2de eeuw na Chr ook militair
uitbreidden. Vanaf de 5de eeuw brokkelt de macht van de religieuze leiders echter af, ten voordele van een meer seculiere
heerschappij. Het betekent het begin van het einde voor de Moche, die om nog onduidelijke redenen
- al wijzen sommigen op het belang van klimatologische veranderingen - plaats moesten ruimen voor andere Andesculturen
|  |
In de tempel blijkt dat er diverse muren bovenop elkaar gebouwd zijn. Elke muur is uitbundig met gekleurd relief versierd.
Zo kun je de wijzigingen in de reliëfs door de tijd heen mooi volgen.
|  |
Op deze close-up van de onderste muur is een relief van de belangrijkste god van de Moche, de god AI APAEC of “decapitador”.
Er zijn ook veel afbeeldingen van de god Ayapec. "Ayapec" is een pre-Quechua woord dat te vertalen is als “all knowing” . De Inca’s noemden een andere god "Wrinkle-Face" door het uiterlijk van die god.
|  |
Op de 2e muur staat dezelfde god afgebeeld, maar in de kleine driehoekjes staat nu ook een godenmasker, ipv een soort slang.
|  |
Op dit informatiebord is te zien hoe de tempel er vroeger uit heeft gezien. Hij bestond uit 3 platforms en 3 pleinen omgeven door adobe muren.
Als een heerser dood ging, werd hij in zijn tempel begraven, en werd de oude tempel volgegooid met zand en steen. Daarbovenop werd een nieuwe, grotere tempel gebouwd.
|  |
Vanaf het hoogste platform kun je uitkijken over de ruines van de stad, naar de Huaca del Sol.
Men denkt dat de tempel van de zon bestemd was voor administratieve en militaire doeleinden, en woon en begrafenis-ruimtes voor de elite, terwijl de tempel van de maan een meer ceremoniele
en religieuse functie had, hoewel ook hier begrafenissen zijn gevonden.
|  |
De Huaca del Sol was ooit beschilderd met felle kleuren.
Hij is nu 41 meter hoog, maar in de Moche tijd moet hij wel 50 meter hoog geweest zijn.
Archeologen hebben geschat dat de Huaca del Sol gebouwd is met meer dan 100 miljoen adobe stenen.
Het was de grootste pre-columbiaanse adobe bouwwerk in de Amerika’s.
Omdat men de gewoonte had om iedere steen een “stempel” te geven met het icoon van het dorp waar de steen gemaakt werd,
kunnen we nu zien dat meer dan honderd verschillende dorpen hebben bijgedragen aan de bouw van de piramide.
|  |
Een detail van een van de reliëfs, waarbij de hoogte van de afbeelding goed te zien is.
|  |
De trap gaat langs de afbeeldingen van:
(boven) een mythisch wezen dat half kat, half draak is.
(onder) de zee-tweeling, representatie van visser en zeeleeuw-jagers.
|  |
We komen bij het meest imponerende gedeelte van de tempel: Het grote ceremoniële plein. We kijken op de zijmuur, met de helling naar de top van de tempel.
|  |
Dit is een detailopname van de spin. Enkele van zijn poten hebben handjes, en dragen religieuze attributen, zoals een tumi-mes (links-onder).
Een tumi-mes is een halfrond mes, dat gebruikt werd om mensen ritueel te onthoofden. Het handje aan de bovenkant heeft het afgesneden hoofd vast.
|  |
Hier rechts zijn archeologen bezig met het schoonmaken van de reliëfs.
|  |
Dit is een overzicht van maar liefst 7 muren met reliëfs van de paleizen die de Moche boven op elkaar gebouwd hebben.
Van boven naar beneden:
- god met condor-hoofden. Hij heeft een afgehakt hoofd en een tumi-mes in zijn hand
- slang. representatie van de rivier, en dus vruchtbaarheid.
- half kat, half draak.Hij heeft ook een afgehakt hoofd in zijn handen.
- zee-tweeling.
- spin (arana). draagt een afgehakt hoofd, en vertegenwoordigt de ceremoniële functie van de tempel.
- dansers die elkaars hand vast houden.
- soldaten met zwaard en schild, die hun overwonnen vijanden naakt, en vastgebonden aan touwen, met zich meevoeren.
|  |
In de hoek staan 2 huisjes, met drukke reliëfs. Op deze reliëfs zijn allerlei dieren, planten, sterren en mensen te zien.
Het zou de representatie van de sterrenhemel kunnen zijn.
|  |
Dit is een close-up van de nieuwe adobe-stenen die gebruikt worden bij de restauratie. Met, traditiegetrouw, een stempel die de herkomst aangeeft.
|  |
Dit gebouw werd gebruikt voor offer-rituelen. Er zijn menselijke botten gevonden, maar ook veel kapotgegooide vazen in de vorm van een vrouw,
die de plaats hebben ingenomen van de mensenoffers. De muur was gedekoreerd met een vrouw die werd aangevallen door een kat-achtige god.
|  |
Als we teruglopen naar het bezoekersgebouw hipt dit vogeltje voor onze voeten.
|  |
We gaan nu naar de drakentempel van de Chimú, en daarvoor moeten we door Trujillo rijden. Hier hebben ze weer echte taxi's.
|  |
Bij de ingang zit deze man replica's van de Chimú en Moche potten te maken. Voor zijn voeten zit een pup van een bijzondere hond, die alleen haar op zijn kop heeft.
|  |
De tempel is klein, meer heeft mooie reliëfs die alleen met geel gekleurd zijn.
Dankzij de vele reliëfs van draken heeft de tempel zijn naam gekregen: drakentempel.
De Chimú cultuur begint vanaf 900 n Chr. Er zouden 10 heersers geweest zijn.
|  |
We komen regelmatig schoolreisjes tegen. De kinderen hebben hier schooluniformen.
Sommige meisjes hebben een mooi koord om hun schouder. Dat betekent dat ze “de baas” zijn over de andere kinderen.
Een soort klasseoudste. Elke kleur heeft ook nog een betekenis.
|  |
Door het uiterlijk van de draken en de klank van de namen vermoedt men dat de Chimú cultuur een Chinese oorsprong heeft
|  |
Via deze helling gaan we naar boven de tempel op.
|  |
Van boven kun je alle opslagruimtes zien.
Vanaf 1100 tot 1400 zal het Chimor-rijk zich uitbreiden over het hele noordelijke kustgebied en in de tweede helft van de
14e eeuw zal ook het hele voormalige Sicán-rijk opgeslokt zijn.
De gebiedsuitbreiding van Chimor is niet alleen militair bewerkstelligd, maar ook via de diplomatie
|  |
Hierna gaan we lunchen in de vissersdorp Huanchaco. Vanaf onze tafel hebben we een mooi uitzicht op de boulevard en de pier.
|  |
De vissers gaan de zee op met de rieten bootjes die hier langs het strand staan. Ze worden ook wel “kleine paardjes” genoemd.
|  |
De visser zit op zijn knieën in het midden van de boot. Zijn vangst legt hij in het “gat” achter zich.
|  |
Als sluitstuk van deze dag gaan we naar ChanChan, een groot gebied van huizen, paleizen en tempels van de Chimú.
Ruim voor we bij de gerestaureerde paleizen zijn, zien we al de ruïnes van de omliggende stad.
|  |
In het bezoekerscentrum is een tekening van de stad, ...
|  |
... en een maquette van het paleis waar we naar toe gaan.
|  |
Een van de grote heersers van de Chimú in vol ornaat.
De Chimú cultuur ontwikkelde zich in hetzelfde gebied als de Mochica cultuur. De Chimú cultuur was ook een kustcultuur.
In zijn hoogtijdagen bestreek het een gebied vanaf de Moche Valley helemaal tot aan Arequipa in het zuiden.
|  |
Rond de pleinen en paleizen zijn lange gangen.
De belangrijkste god was de maan vanwege de invloed op plantengroei, getijden en maatstaf voor tijd.
Ieder dorp had daarnaast zijn eigen locale goden. Enkele namen: Maan (Shi), Zon (Jiang) en Aarde (Ghisa)
|  |
Op het eerste grote plein zien we deze herhalende reliëfs van reuzenotters.
|  |
De binnenste ruimtes werden bewaakt door dit soort bewakers.
|  |
Dit is een troon, mooi versierd met symetrische reliëfs.
De heersers van Chimú werden behandeld als goden, en woonden in deze elegante paleizen.
|  |
Deze muur is versierd met vissen en pelikanen.
|  |
Verderop zijn opengewerkte muren van adobe.
Het economische systeem opereerde vanuit deze stad. Er was een groot netwerk om de belastingen te innen.
Productie, opslag, distributie en consumptie van goederen werd door de staat vanuit Chan Chan gemonopoliseerd.
|  |
Archeologen proberen alles te restaureren en te conserveren. Doorgaans regent het hier niet,
maar tijdens El Nino kan het dagen achter elkaar flink plenzen. Men is behoorlijk geschrokken hoeveel schade
de laatste El Nino regens hebben aangericht,
dus hopen de archeologen klaar te zijn met hun conserverende werkzaamheden voor de volgende El Nino
|  |
Onderaan deze muren, zit een merkwaardig soort vogel, met uitgestrekte vleugels.
|  |
Dit is de heilige vijver, de waterbron voor de stad.
Opvallend voor de Chimú is, dat ze zich veel minder op ceremoniële bouwwerken gericht hebben dan de Moche.
De ontwikkeling van de landbouw, van de bewerkte grond ging voor.
Een voorbeeld hiervan is het - niet afgemaakte - kanaal dat de dalen van de Moche en de Chicama met elkaar moest verbinden.
|  |
In de stad zijn ook grote opslagruimtes.
De Chimú cultiveerden bonen, zoete aardappels, papaya en katoen. Nadat deze produkten als belasting geind werden, werd het hier bewaard.
|  |
Centraal in het paleis ligt de graftombe van de Chimú heerser.
De tombe ligt centraal op een groot grafplatform. Eromheen zijn 44 andere graftombes gevonden. In deze tomben lagen de vrouwen, bewakers en
allerlei andere zaken die de heerser in zijn volgende leven nodig kon hebben.
|  |
De Chimú, en vooral de heersers, hadden prachtige werkstukken van goud en zilver, en mooie stoffen van katoen, lama-, alpaca- en vicuna wol.
Zoals te zien is op deze replica van de hier gevonden mummie.
|  |
Uit de muren zie je soms een stok steken, die onderdeel uit maakte van de originele muurversteviging.
Vroeger was de muur hoger en waren de stokken niet te zien.
|  |
De ondergang van het Chimú rijk volgt met de verovering door de Inca's, ongeveer in 1470. De Inca's voerden de heerser, Minchançaman, mee naar hun hoofdstad, Cuzco.
|  |
Het is inmiddels donker, en we worden naar ons hotel gebracht. In het hotel staan deze vazen van de culturen die we vandaag bezocht hebben in een vitrine.
|  |